Het zal je waarschijnlijk niet ontgaan zijn dat we in Europa en Nederland meer en meer bezig zijn met het verduurzamen van het vervoer. We worden gestimuleerd om die fiets te pakken in plaats van de auto, we betalen minder vaste lasten voor elektrische auto’s & moeten minder vliegen. Maar een andere duurzame ontwikkeling met betrekking tot vervoer zijn waterstof vrachtwagens.
Waterstof vrachtwagens rijden op waterstofgas die met behulp van batterijen ver rijden, geen CO2 uitstoten en ook nog eens lang meegaan. Maar er zijn ook wat haken en ogen aan deze optimistische ontwikkeling. Op deze pagina ontdek je hoe een waterstof truck werkt, hoeveel deze kosten en wat de plus- en minpunten zijn. Ook nemen we een kijkje in de toekomst.
Wat is een waterstof vrachtwagen en hoe werkt het?
Een waterstof vrachtwagen is een vrachtwagen die rijdt op waterstofgas, dit gas bestaat uit waterstof-moleculen (H) en heeft een hoge energiedichtheid wat het zeer geschikt voor transport maakt. Waterstof is een gas dat in vele gevallen geproduceerd moet worden door mensen. Zo wordt waterstof onder anderen gemaakt door water (H2O) in contact te laten komen met elektriciteit waardoor je dit tot waterstof (H) en zuurstof (O) kunt splitsen. Deze vorm van het produceren van waterstof wordt ‘elektrolyse’ genoemd. Elektrolyse van waterstof is de meeste groene vorm van het produceren van waterstofgas.
Nadat de eerste waterstof auto’s en waterstof bussen in Nederland op de markt zijn, wordt ook verwacht dat waterstof vrachtwagens een opruk gaan maken. Net als bij de bovenstaande voorbeelden, maken waterstof vrachtwagens ook vaak gebruik van een waterstof tank, brandstofcel en accu om in beweging te komen. Vanuit de waterstof tank wordt waterstof naar de brandstofcel geleiden waarin het gas reageert met zuurstof van de buitenlucht. Hierbij komt elektriciteit en water vrij waarbij de elektriciteit naar de accu in de vrachtwagen gaat en het water de vrachtwagen verlaat via de uitlaat. Net zoals bij elektrische voertuigen heeft een waterstof truck ook een accu nodig om vooruit te komen.
Een andere mogelijkheid zijn vrachtwagens met een verbrandingsmotor op waterstof, maar deze technologie moet nog wel verder ontwikkeld worden om echt een rol te gaan spelen in de transportwereld.
Waarom vrachtwagens op waterstof?
Maar waarom komen we eigenlijk uit bij waterstof als manier om te rijden? Het is natuurlijk logisch dat we af moeten van verbrandingsmotoren die benzine of diesel gebruiken in het vervoer. Dit zorgt namelijk voor flink wat CO2 uitstoot wat het klimaat in de lange termijn aantast. Om dit tegen te gaan zijn we uitgekomen bij rijden op elektriciteit, elektrische auto’s en busjes worden het meeste gebruikt.
Toch hoor je niet veel over elektrische vrachtwagens, dit heeft één hele belangrijke reden. Batterijen zijn namelijk heel erg zwaar, te zwaar om grote voertuigen te voorzien van genoeg vermogen om lange afstanden te rijden. Daarnaast duurt het te lang om elektrische vrachtwagens op te laden. Ter vergelijking met waterstof trucks, kan je een vrachtwagen op waterstof helemaal vol tanken met 80 kg waterstof in 15 minuten, hier kun je 800-1000 kilometer mee rijden. Het laden van een elektrische vrachtwagen daarentegen duurt enkele uren. In de transportwereld is tijd = geld, daarom werd er gekeken naar andere duurzame alternatieven, waarvan trucks op waterstof er één is.
Hoeveel kost een vrachtwagen op waterstof?
Waterstof vrachtwagens kunnen dus sneller tanken dan elektrische trucks kunnen opladen en hebben een groter bereik. Maar hoe zit het met het kostenplaatje van deze hydrogen trucks? We gaan kijken naar de verschillen in aanschaffingskosten, onderhoudskosten en kosten voor het tanken vergeleken met elektrische en dieselvrachtwagens.
Aanschaffingskosten
In de aanschaffingskosten is een vrachtwagen op waterstof een stuk duurder dan alternatieven. Zo gaat een waterstof vrachtwagen in aanschaf ongeveer 700.000 euro kosten, dit is erg prijzig wanneer je dit vergelijkt met een dieselvrachtwagen die begint bij 100.000 euro en een elektrische vrachtwagen van 250.000 euro. In de aanschaf is een truck op waterstof vele malen duurder, zijn ze dan in gebruik wel voordeliger?
Tankkosten
Om een kort antwoord te geven, is het tanken van waterstof voor vrachtwagens duurder dan wanneer je elektriciteit of diesel gebruikt. Voor een waterstof auto is dit niet het geval en lijken de kosten erg op elkaar, maar vrachtwagens verbruiken dusdanig veel dat dit niet voor elkaar op gaat. Een waterstof vrachtwagen kost ongeveer 83 cent per kilometer, voor een elektrische vrachtwagen is dit 10 cent en voor dieselvrachtwagens 20 cent. De kosten per kilometer zijn dus een stuk hoger bij een waterstof truck vergeleken met alternatieven.
Onderhoudskosten
Een lichtpuntje is dan wel dat waterstof trucks in de onderhoud niet duurder zijn dan bij elektrische- of dieselvrachtwagens. Dit is nog niet veelvuldig in de praktijk getest, maar alles wijst erop dat een waterstof vrachtwagen in onderhoud even duur is dan de alternatieven. Dit komt omdat deze vrachtwagens van binnen niet veel gecompliceerder zijn. Er zijn zelfs minder bewegende delen die kunnen slijten in een waterstof truck dan in een dieselvrachtwagen wat er zelfs op wijst dat ze goedkoper zijn dan diesel trucks.
Voor- en nadelen waterstof trucks
Om een compleet beeld te krijgen van de mogelijkheden van waterstof vrachtwagens in de toekomst, zullen we de voor- en nadelen op een rij zetten. Het is belangrijk om deze voor- en nadelen met elkaar af te wegen, hierdoor kunnen we een inschatting maken op waterstof trucks kunnen slagen in de toekomst. De grootste voor- en nadelen van waterstof trucks zijn:
Voordelen van waterstof trucks
- Tanken is sneller dan alternatieven en actieradius is groot: Tijd is geld in de transportwereld, dit is ook een reden dat er naar waterstof trucks wordt gekeken. Het tanken duurt 15 minuten vergeleken met uren (bij een elektrische vrachtwagen) en je kan zo’n 800-1000 kilometer rijden op één tank.
- Groene waterstof stoot geen CO2 uit: Van de totale CO2-uitstoot wereldwijd, komt 6% van de uitstoot van zware vrachtwagens die onze goederen transporteren. Door gebruik te maken van groene waterstof, zal er geen CO2-uitstoot zijn tijdens het rijden, enkel waterdamp. Dit kan ons helpen om de klimaatdoelen van 2025 te halen.
- Waterstof vrachtwagens zijn stil en geurloos: Omdat waterstof vrachtwagens ongeveer dezelfde eigenschappen hebben als elektrische vrachtwagens of andere vervoermiddelen, zal je geen last hebben van geluid of een stank. Er is namelijk geen sprake van emissie.
- Rijtechnisch zijn waterstof trucks erg prettig: Na testen met waterstof vrachtwagens in België, werd er bij de chauffeurs gevraagd naar de rij-eigenschappen en deze waren positief. Het is in principe hetzelfde als bij een elektrische truck.
- Waterstof vrachtwagens zijn net zo veilig als alternatieven: Een relatief onbekend gas voor ons vervoeren in een vrachtwagen, kan als gevaarlijk klinken. Maar met de huidige technologieën is dit geen probleem. Trucks op waterstofgas zijn even veilig als bij diesel of elektriciteit.
Nadelen van waterstof trucks
- Elektrische en dieseltrucks zijn vele malen goedkoper: Zoals we net hebben gezien is het een stuk prijziger om een waterstof truck aan te schaffen en deze te tanken. De aanschaffingskosten zijn rond de 700.000 euro, vergeleken met 250.000 en 100.000 voor elektrische en dieseltrucks. Ook is waterstof per kilometer ongeveer 8x duurder dan bij elektrische vrachtwagens.
- Het grootste deel van waterstof is nog ‘grijs’: De manier van waterstof productie heeft grote invloed op hoe milieuvriendelijk rijden op waterstof is. Nu wordt 90% van het waterstof dat gebruikt wordt in Nederlandse tankstations, geproduceerd aan de hand van aardgas of aardolie. Dit is dus alsnog niet goed voor het milieu.
- De infrastructuur is nog niet klaar voor waterstof trucks: Er zijn nog niet genoeg waterstof tankstations in Europa voor comfortabel transport. Ondanks de grote actieradius zou je als chauffeur toch af en toe een omweg moeten nemen om een geschikt waterstof tankstation te vinden.
- Waterstof kan overbodig worden als elektrische trucks zich doorontwikkelen: Dit laatste factor is ook een nadeel voor de trucks op waterstof. Want de ontwikkeling van elektrische vrachtwagens staat niet stil, batterijen worden steeds lichter en actieradiussen groter, misschien wordt waterstof in de toekomst dan overbodig.
Merken die waterstof vrachtwagens ontwikkelen
Voordat we een toekomstbeeld voor waterstof trucks kunnen schetsen, gaan we kijken naar de waterstof trucks die momenteel in productie zijn. Ondanks dat er momenteel nog geen commerciële vrachtwagens op de markt zijn, zijn er wel een aantal (grote) merken die werken aan de ontwikkeling. Denk hierbij aan Volvo, Hyzon en Hyundai.
Volvo waterstof trucks
De waterstof vrachtwagen van Volvo is momenteel vol in ontwikkeling, het lijkt er ook op dat dit merk vooroploopt met betrekking tot deze vrachtwagens. Sinds 2020 test Volvo met een waterstof vrachtwagen op een testbaan en in 2023 zullen ze nog op de weg getest worden. Volvo verwacht dat hun waterstof truck in de tweede helft van dit decennium gecommercialiseerd wordt. Echter is dit geen zekerheid, de ontwikkeling van deze trucks is dusdanig complex dat het ook langer kunt duren.
Hyzon waterstof trucks
Hyzon is een stuk minder bekend merk dat ook volop bezig is de ontwikkeling van waterstof trucks. Hyzon is in 2019 opgericht vanuit een Horizon Fuel Cell Technologies, dit bedrijf produceert al 18 jaar lang waterstofmiddelen. De brandstofcellen in de vrachtwagens van Hyzon zijn het meest energie-dicht van alle andere merken. Hierdoor worden de trucks van Hyzon het meest efficiënt wat aardig aan de kosten kan gaan schaven.
Hyundai waterstof trucks
De waterstof vrachtwagens van Hyundai zijn op dit moment het verst in de ontwikkeling. Na het testen van 10 waterstof vrachtwagens (de zogenaamde XCIENT) in Zwitserland, heeft Hyundai belooft dat er ruim 1600 waterstof trucks in 2025 rondrijden in Europa. Een minpunt aan de XCIENT serie van Hyundai is wel dat de actieradius ‘maar’ 400 kilometer is. Vergeleken met de trucks van Volvo met een actieradius van 800-1000 kilometer, is dit een groot verschil.
Toekomst van waterstof vrachtwagens in Nederland
Ondanks dat sommige grote spelers in de automotive wereld druk bezig zijn met het ontwikkelen van waterstof vrachtwagens, is het toch maar even afwachten of waterstof trucks echt een succes gaan worden. Er zijn namelijk nog een aantal nadelen die ervoor zorgen dat we nog niet klaar zijn voor massa-adoptie. Denk hierbij aan het feit dat 90% van het waterstof in Nederland nog ‘grijs’ is, waterstofgas duur in productie is en dat elektrische vrachtwagens zich ook stormachtig ontwikkelen.
Het is hierdoor nog moeilijk om te zeggen of waterstof vrachtwagens een succes worden. Dit komt ook omdat de ontwikkeling van deze trucks nog hevig wordt gesubsidieerd door de landelijke en continentale overheden. Als deze geldkraan dicht wordt gegooid, wordt er betwijfeld of er nog zoveel geld gestoken wordt in R&D (research & development). Het is daarom voorlopig nog even afwachten, maar wij zullen de ontwikkelen in de gaten houden.